Sejm przyjął ustawę o ochronie sygnalistów
Osoby zgłaszające nadużycia będę teraz pod szczególną ochroną. Nowe przepisy zobowiązują pracodawców do opracowania odpowiednich procedur wewnętrznych i regulaminów opisujących zasady dokonywania zgłoszeń oraz stworzenia kanałów do ich przyjmowania.
W czwartek 23 maja br. Sejm przyjął ustawę o ochronie sygnalistów, implementującą do naszego prawodawstwa dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady UE dotyczą ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa. Przepisy będą obowiązywały wszystkie firmy zatrudniające przynajmniej 50 pracowników oraz m.in. instytucje finansowe (w tym Banki Spółdzielcze) bez względu na wielkość zatrudnienia.
Kim jest Sygnalista?
Sygnalista to osoba, która zgłasza nieprawidłowości zauważone w swoim miejscu pracy lub środowisku zawodowym, dbając przy tym nie tyle o własny interes, co o sprawy istotne dla dobra wspólnego. Wskazuje naruszenia wartości uznanych powszechnie za ważne, takich jak np. życie, zdrowie, bezpieczeństwo i higiena pracy czy finanse. Nie musi przy tym znać pełnych szczegółów sprawy, ale powinien działać w sposób uczciwy i w dobrej wierze, opierając się na faktach. Ktoś, kto świadomie wprowadza w błąd lub podaje nieprawdziwe okoliczności wydarzeń, nie tylko nie uzyska statusu sygnalisty, ale także musi liczyć się z odpowiedzialnością karną.
Co istotne, sygnalistą może zostać każda osoba współpracująca z firmą - były lub obecny pracownik bez względu na formę zatrudnienia, a także współpracownik, stażysta, dostawca czy zleceniobiorca. Jeśli jego zgłoszenie nie zostanie rozpatrzone lub zostanie zbagatelizowane wewnątrz organizacji, będzie mógł też dokonać tzw. zgłoszenia zewnętrznego oraz ujawnienia publicznego. Organem dedykowanym do udzielania wsparcia sygnalistom będzie Rzecznik Praw Obywatelskich.
Obowiązki pracodawcy
Odpowiednie procedury postępowania ze zgłoszeniami dotyczącymi nieprawidłowości i nadużyć nie są nowością dla Banków Spółdzielczych, które zobowiązane były do ich wdrożenia już w roku 2015, zgodnie z nowelizacją Ustawy Prawo Bankowe. Teraz przepisy te zostały rozbudowane i uszczegółowione.
Pracodawcy m.in. zostali zobligowani do stworzenia odpowiednich procedur opisujących postępowanie z przekazanymi zgłoszeniami, terminowego prowadzenia postępowań oraz udostępnienia kanałów do ich przyjmowania. Ponieważ osoby ujawniające nadużycia często były narażone na działania odwetowe, ze strony przełożonych, teraz będą pod szczególną ochroną. Jeśli po dokonaniu zgłoszenia sygnalista uzna, że jest z tej przyczyny np. poddawany mobbingowi, pozbawiany awansu czy premii, będzie mógł wystąpić o odpowiednie zadośćuczynienie lub odszkodowanie. Ochrona taka będzie także dotyczyła także członków jego rodziny oraz osób z nim współpracujących.
Nowe prawo przyjęte właśnie przez Sejm, musi jeszcze zatwierdzić Senat oraz Prezydent. Z uwagi na to, że prace nad ustawą są już bardzo opóźnione, ponieważ zgodnie z zapisami dyrektywy powinna być ona wprowadzona do 17 grudnia 2021 r., więc należy się spodziewać szybkiego postępowania. Przepisy mają wejść w życie po trzech miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, zaś przepisy o zgłoszeniach zewnętrznych zaczną obowiązywać po sześciu miesiącach od ich ogłoszenia.
Gotowe rozwiązanie
W ofercie VerdIT dostępny jest system Demaskator, który tworzy bezpieczny, anonimowy kanał do obsługi zgłoszeń sygnalistów. Umożliwia przyjmowanie informacji o nieprawidłowościach wewnątrz organizacji oraz ułatwia proces ich weryfikacji i raportowania, a tym samym ułatwia wywiązanie się z obowiązków nałożonych na pracodawców.
Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółowymi informacjami na temat Demaskatora (https://verdit.pl/produkty-i-uslugi/procesy-biznesowe/demaskator) oraz zapraszamy do wysyłania zapytań na adres: